‘Inclusie is tegenwoordig niet langer een gunst, maar het is een recht!’
Door Mark Ormel
Op donderdagochtend 19 april hield het Arnhems platform chronisch zieken en gehandicapten (Apcg) een schouw van MFC De Wetering. Hierbij waren aanwezig, Anne Stomph, Marjolein van den Broek en Bert Nijeboer. Maar wat is dat precies, een schouw, en waarom wordt het gedaan?
‘Tijdens een schouw wordt er gekeken naar de toegankelijkheid van een gebouw voor mensen met een chronische ziekte of beperking’, legt Anne Stomph, projectmedewerker bij het Apcg, uit. ‘Daarbij wordt uitgegaan van zowel zichtbare als onzichtbare beperkingen, zoals prikkelgevoeligheid of gehoorproblemen. We kijken tijdens een schouw specifiek naar hoe bruikbaar een gebouw is voor iemand met een beperking, of er aanpassingen zijn gemaakt én of deze aanpassingen voldoende zijn. Uitgangspunt is dat mensen zoveel mogelijk zelfstandig toegang tot een gebouw hebben en er kunnen doen waarvoor het gebouw bestemd is’.
De schouw in MFC De Wetering werd uitgevoerd op verzoek van de gemeente Arnhem. Voor de gemeente zijn de resultaten van de schouw belangrijk omdat zij aan het onderzoeken zijn hoe ze openbare gebouwen voor iedereen geschikt kunnen maken. Het Apcg is daarbij als belangenbehartiger een belangrijke gesprekspartner.
‘Sinds 14 juli 2016 geldt in Nederland het VN-verdrag voor mensen met een beperking. De bestaande Universele Verklaring van de Rechten van de Mens bleek de rechten van mensen met een beperking onvoldoende te waarborgen. Met dit aanvullend verdrag is inclusie niet langer een gunst maar een recht. Het doel is om de samenleving zo in te richten dat iedereen mee kan doen, omdat ieder mens evenveel waard is’, vertelt Anne verder. ‘Tegelijkertijd is de verantwoordelijkheid voor de WMO en Participatiewet bij de gemeenten komen te liggen. Ook die inrichting van de openbare ruimte en de bouw van woningen worden door gemeenten geregeld. Daarmee hebben zij dus een belangrijke rol in het mogelijk maken van gelijke rechten voor iedereen. Om zover te komen, zal er nog veel moeten veranderen.’
Het APCG zet zich al jarenlang in voor deze gelijkwaardige behandeling. ‘Dat is niet hetzelfde als een gelijke behandeling, licht Anne toe. ‘Soms is er iets extra’s nodig om te zorgen dat iedereen mee kan doen. Denk bijvoorbeeld aan een rateltikker bij een verkeerslicht, zodat ook mensen die slecht zien of blind zijn zelfstandig over kunnen steken. Als je iedereen precies hetzelfde zou behandelen, zou iemand die blind is niet veilig over kunnen steken. Een andere behandeling is dan nodig om hetzelfde te kunnen doen.’
Heel vaak is iets zonder aanpassingen al voor een heel grote groep bruikbaar te maken, als daar maar vanaf het begin over na wordt gedacht. ‘Dan is het belangrijk dat mensen met een beperking zelf ook betrokken worden. Slogan van het VN verdrag is niet voor niets, ‘Nothing about us, without us’. Neem geen besluiten over ons, zonder ons daarbij te betrekken.’
Even komt de gedachte naar boven dat het op de Geitenkamp niet echt nodig is. De hoogteverschillen maken de wijk immers niet aantrekkelijk voor mensen met een lichamelijke beperking. Deze gedachte wordt door Marjolein, die zelf blind is en al jaren vrijwilligerswerk bij het Apcg doet, resoluut van tafel geschoven ‘Inclusie is een recht. De discussie over het aantal mensen voor wie het nodig is, is al gevoerd. Al woont er in de wijk zelf niemand voor wie het nodig is, dan nog kunnen mensen uit andere wijken naar een activiteit willen. Dat is nu juist waar het VN-verdrag over gaat’
MFC De Wetering deed het overigens redelijk: pluspunten waren de lage balie waar je ook vanuit je rolstoel oogcontact kunt maken met de persoon achter de balie, de service van baliemedewerkster Joyce en de automatische deuren. Minder goed scoorden de te klein bevonden lift, de slechte akoestiek en het gebrek aan duidelijke markering bij de trap. ‘Zulke zaken lijken details. Maar als je slecht hoort of ziet, kan dat gevaarlijke situaties opleveren. Wat voor anderen details lijken, maakt dan het verschil tussen wel of niet ergens met plezier gebruik van kunnen maken’, besluit Anne.