Hij maakte vroeger hele mooie theaterproducties en was docent op het Van Lingen College en deed daar echt hele mooie dingen. Toevalligerwijs zat mijn zoon in die tijd daar op school dus ik heb die producties ook gezien. Hij heeft toen een fikse hersenbloeding gekregen en daardoor ook een fiks hersenletsel maar hij wilde heel graag nog een keer ‘Tommy’ opnieuw uitvoeren en nu zijn we dus bezig om dat project ook echt groots met bewoners uit de wijk neer te zetten. En hij is niet alleen de regisseur, hij is ook de scriptschrijver en hij is beeldend kunstenaar. Hij maakt met de computer, hij heeft allemaal foto’s verzameld en hij gaat ter plekke foto’s combineren en erover heen tekenen met Paint dus hij is zeer veelzijdig bij dat project betrokken. En volgens mij wordt het een spectaculaire voorstelling.
Tim Kroesbergen: Welkom bij Inclusiecast Arnhem, de podcast van het Apcg, het Arnhems platform chronisch zieken en gehandicapten, waarin we het gaan hebben over de toegankelijkheid en inclusie. Met deze podcast willen we jullie kennis verbreden over waar mensen met een beperking in Arnhem mee te maken hebben. Dit is ook waar het Apcg zich voor inzet. Maandelijks zal er een aflevering online komen die je op de bekende podcast plekken kan vinden.
In deze nieuwe aflevering hebben wij Alex Hanssen en Bea van Bodegom te gast van het project KunstMetMekaar. Welkom Bea en Alex. Kunnen jullie jezelf even voorstellen. Wie zijn jullie?
Bea van Bodegom: Ja, mijn naam is Bea van Bodegom, ik woon in Arnhem-West, waar KunstMetMekaar zich ook afspeelt. Van origine ben ik ergotherapeut maar ik heb op verschillende domeinen gewerkt en ik ben zeer betrokken bij inclusiviteit en dat mensen met alle soorten beperkingen kunnen leven zoals ze willen leven.
Alex Hanssen: Ik ben Alex Hanssen, ik woon ook in Arnhem-West, in Heijenoord. Er zijn twee wijken, Lombok en Heijenoord zijn samen Arnhem-West. Ik woon er al lang, maar ik heb er ook al heel lang gewerkt, want in Heijenoord is Klimmendaal, een revalidatiecentrum, en ik werk daar al sinds 1980 toen het nog de Johannesstichting was. Ik heb me al die tijd ook als muziektherapeut daar bezig gehouden met inclusie-activiteiten om kinderen en jongeren met en zonder beperking door middel van muziek en theater bij elkaar te brengen. Sinds twee jaar ben ik met pensioen.
Tim Kroesbergen: En daaruit is ook KunstMetMekaar ontstaan. Kun je iets over de ontstaansgeschiedenis vertellen?
Alex Hanssen: Ja, ongeveer zes jaar geleden is het plan ontstaan in de wijk om iets te doen met inclusie door middel van muziek en theater. Dus eigenlijk een beetje hetzelfde als wat ik als muziektherapeut deed op Klimmendaal.
Alleen de insteek was in die zin anders dat het initiatief nu bij wijkbewoners lag. En dan moet ik wel even uitleggen voor de mensen die Arnhem-West of Heijenoord niet zo goed kennen. Wij hebben bij ons in de wijk veel instellingen. We hebben Klimmendaal, dat noemde ik al. We hebben Het Dorp van Siza. We hebben bijvoorbeeld het Philadelphia huis, een woonvorm voor mensen met een verstandelijke beperking. We hebben veel bewoners die zelfstandig wonen maar wel begeleiding nodig hebben.
Dus Arnhem-West is een wijk waar veel zorginstellingen zijn. Maar we zijn ook een wijk waar we al heel lang een heel goed netwerk hebben qua muzikanten en kunstenaars, we hebben hele leuke wijkfeesten al jarenlang en die combinatie maakte het eigenlijk voor ons mogelijk om dit project te starten. En dat ging ook eigenlijk vanaf het allereerste begin meteen goed.
Tim Kroesbergen: Dat is heel mooi om te horen omdat het zo belangrijk is en omdat het ook heel veel levensvreugde natuurlijk kan geven om bezig te zijn met culturele zaken. Kunnen jullie een voorbeeld geven van iets wat KunstMetMekaar doet of gedaan heeft in de afgelopen jaren?
Bea van Bodegom: Nou, ik denk dat het goed is om te starten met het belangrijkste wat we gedaan hebben, dat is een theaterroute. En die theaterroute was eigenlijk ook de start van alles. Je moet je daarbij voorstellen dat in de wijk zelf, op vijf of zes locaties kleine theaterproducties plaatsvinden van zo’n 12 minuten en dat de mensen die die theaterproducties bezoeken eigenlijk in groepjes wandelen langs de verschillende locaties en zo alle theatervoorstellingen kunnen zien.
Elke voorstelling is opgebouwd en samengesteld door mensen die in de wijk wonen, werken, onderwijs volgen.
Van jong tot oud, maakt niet uit wat je kan, wat je leuk vindt. Als je plezier hebt om mee te doen, dan was er altijd wel plek.
En ik denk over de inhoud, er zijn inmiddels vier theaterroutes al geweest. Dat zijn al heel wat voorstellingen. Maar misschien heeft Alex wel een idee van wat echt een mooi voorbeeld is van inclusiviteit waar heel veel mensen ook aan mee hebben gedaan in de theaterroute.
Alex Hanssen: Ja, nog even over die zes plekken die Bea noemt. ik noemde al eerder Klimmendaal, dat is een fantastische theaterzaal. Het Dorp had tot voor kort het KKC. Dat is nu afgebroken. Wij hebben de Sionkerk, we hebben de Heijenoordschool waar een theatertje is en we hebben we op de Veluwestraat het vmbo. Dat zijn allemaal plekken die goed toegankelijk zijn, ook voor rolstoelen en op al die theaterplekken werden inderdaad producties gemaakt.
Ik noem een willekeurig voorbeeld. We hadden ik denk vier jaar geleden een voorstelling rond de Beatles muziek uit de periode van de psychedelische muziek, een beetje Sergeant Pepper en wat daarvoor en daarna was. Dat is een voorstelling van 12 minuten en dan moet je je voorstellen: we hadden twee koren, één koor was het Philala koor, mensen met een verstandelijke beperking en het andere koor is Cantalot, een koor dat voornamelijk bestaat uit wijkbewoners. Er was een hele goede band. Vijf Hoog Achter is eigenlijk een band die in de wijk ontstaan is, maar deels bestaat uit mensen die vroeger bij Sergeant Pepper zongen, een bekende Arnhemse band, dus die kennen het Beatles-repertoire door en door, aangevuld met blazers van de West Arnhemsche Muziekvereeniging met een cellist. Dat was eigenlijk de instrumentale en vocale begeleiding van het theaterdeel.
Dat waren jongeren, leerlingen van Prisma, die buiten school, de bso van Siza, ook allerlei dingen deden. Die deden theater samen met de leerlingen van de balletschool bij ons in de wijk, Dansplezier.
Ik weet niet of jullie De Helling kennen, maar De Helling is een project waar mensen allemaal grote dingen kunnen maken met hout en zo. Die hadden een hele grote yellow submarine gemaakt. Bewoners van Philadelphia hebben die yellow submarine beschilderd.
Dus eigenlijk hadden we in een productie van 12 minuten zoveel mensen betrokken. En ik moet zeggen: het klonk fantastisch, maar het zag er ook fantastisch uit qua kleding.
Dus dat is een voorbeeld van hoe je dan eigenlijk in 12 minuten met heel veel mensen met en zonder beperking samen een mooie productie kunt maken.
Maar we doen ook hele kleine dingen. We hadden in datzelfde jaar een dansvoorstelling met één cellist uit de wijk, met vijf dansers, met en zonder beperking.
Tim Kroesbergen: En het grote Sergeant Pepper-project is echt een kruisbestuiving van heel veel verschillende mensen, van muzikanten tot wijkbewoners tot mensen met een beperking. Als je nou kijkt van vijf jaar geleden naar nu, hebben jullie het heel erg zien toenemen hoe geëngageerd wijkbewoners wilden meedoen of was daar altijd al sprake van?
Bea van Bodegom: Nou, ik denk dat er wel een toename is en die toename zie je natuurlijk voor een deel in de mensen die bezoeken, want dat zijn natuurlijk mensen die daardoor geïnspireerd worden en eigenlijk blij worden van goh ik woon in een hele fijne wijk waar iedereen ertoe doet. En natuurlijk ook in de producties dat mensen daarvan horen en op die manier wel mee willen gaan doen.
En ik denk, ja, dat is het wel het mooie, dat van hele kleine, intieme producties tot zo’n grote Beatlesproductie, dat dat allemaal mogelijk is. En daarbij ook dat professionals die in de wijk wonen ook zeg maar hun rol daarin nemen doordat ze regisseur worden of op een andere manier in de organisatie dan wel in de producties zelf inhoudelijk mee gaan doen.
Dus het leeft enorm. Bijvoorbeeld van de week, het koor Cantalot, dat al even genoemd is, dat had zoiets van goh gaat er eigenlijk nog wat gebeuren, want we hebben best wel weer zin om mee te doen. Dus je ziet dat het gewoon leeft.
Tim Kroesbergen: Ja, dat is echt heel mooi en dat brengt mij ook op de afgelopen twee jaar, toen door corona natuurlijk minder mogelijk was, maar volgens mij heeft KunstMetMekaar niet stilgestaan.
Alex Hanssen: Ja, het was jammer dat corona ertussen kwam natuurlijk, want je zag al bepaalde processen waarin mensen steeds meer gingen samenwerken. Daar kan ik zo dadelijk nog even op terugkomen als dat mag. Maar we hebben ondertussen wel wat kleinere projecten gedaan. We hebben een een dansfilm gemaakt, gewoon door één danseres in een rolstoel en een danseres zonder beperking. Buiten in het bos, volledig corona proef.
We hebben een heel leuk tunnelproject gedaan. Bij Het Dorp heb je een tunnel onder de Amsterdamseweg door, richting de Hoogkamp. Een tunnel die heel erg verloederd was, echt heel vies geworden en die hebben we met meer dan 100 kinderen met en zonder beperking, plus ondersteuning van bewoners van Het Dorp heel mooi opgeschilderd. We zijn ook daarbij geholpen door professionals en die is het heel goed gelukt om in een soort Cobra-stijl, een soort kinderCobra-stijl met moderne kleuren, echt een hele frisse, vrolijke tunnel te maken. Daar zijn we ook heel erg trots op. En we waren ook blij dat het Johanna Kinderfonds, dat is een fonds dat bij ons in de wijk zit, dat die dat ook hebben willen betalen, naast de gemeente.
En verder: we moesten twee keer een kinderkunstfestival uitstellen op hoeve Klein Mariëndaal. Als deze podcast wordt uitgezonden hebben we hem net achter de rug. In het derde jaar ging het dan wel door, dus dat zijn allemaal activiteiten die bewust in de buitenlucht gepland zijn. Hoeve Klein Mariëndaal is een open, grote schuur, dus daar kun je mooi tussen de varkens een hele mooie kindermusical doen.
Dus op die manier hebben we toch projecten kunnen doen. Maar we hopen weer dat we in februari 2023 onze jaarlijkse route kunnen doen.
Tim Kroesbergen: Ja, dat zou echt heel mooi zijn. Waar ik verder ook nog benieuwd naar was bij de projecten die jullie doen. Zijn daar ook mensen met een beperking die bijvoorbeeld doorstomen naar zeg maar het deelnemen in een regulier gezelschap?
Bea van Bodegom: Ik denk dat jij daar een mooi voorbeeld hebt van de band.
Alex Hanssen: Ja, wat je ziet is dat mensen die elkaar ontmoeten bij KunstMetMekaar soms ook blijvende projecten hebben. We hebben het een band, die heet Mariënesque, de zangeressen hebben alle twee een beperking. Zij treden op met mensen uit de wijken zonder beperking, maar eigenlijk helemaal los van KunstMetMekaar. Dus ze hebben hun eigen circuit nu gekregen qua optredens en dat vind ik echt een heel leuk voorbeeld.
Maar we hadden we bijvoorbeeld ook een Edwin, een jongen die zwaar spastisch is, die heeft bij ons bij KunstMetMekaar voor het eerst gedanst en heeft daarna een hele mooie dans bij Introdans kunnen doen. Dus dat zijn ook leuke dingen vind ik, dat er mensen eigenlijk door KunstMetMekaar op een bepaalde route worden gezet.
Ik weet dat een aantal mensen met een verstandelijke beperking van Philadelphia het eerste jaar bij de catering waren betrokken en die dachten: dat is leuk theater en die zijn vanuit vanuit die kennismaking van hun met theater actief geworden bij Speels Collectief. Dus je ziet echt een heleboel voorbeelden van hoe toch dingen eigenlijk beginnen te lopen.
Ik geef zelf les bij de West Arnhemsche Muziekvereeniging, dat is een muziekvereniging bij ons in de wijk die een jaar geleden begonnen zijn met een een lesgroep voor mensen met een verstandelijke beperking. En dat heeft echt allemaal te maken met zo’n KunstMetMekaar project, waarbij mensen elkaar ook ontmoeten en ook eigenlijk buiten dat project, je bent elkaar toch tegengekomen. Dat scheelt, merken wij.
Ik vind ook dat de kracht van KunstMetMekaar is, omdat het een wijk project is, er ook wijkbewoners gaan kijken of meedoen die anders niet waren gaan kijken of mee gaan doen, die niks hebben met theater, maar wel iets met de wijk. En dat vind ik het fijne van zo’n opzet, dat het een wijk gebeuren is.
Tim Kroesbergen: Ja. En als we dan de agenda erbij pakken, waar kunnen mensen de komende tijd gaan kijken? Staan er dingen op je rol?
Bea van Bodegom: Ja, dat hopen we natuurlijk wel.
We moeten binnenkort een besluit nemen of de theaterroute 2023 in februari doorgaat en ja, daar hopen we natuurlijk wel op dat we nu allemaal dat kunnen gaan organiseren en dat is dan ook de vijfde keer van de theaterroute, het is echt een lustrum, nou ja, dat willen we natuurlijk op een hele feestelijke manier gaan doen.
En ja, er is nog een project wat in de maak is…
Alex Hanssen: Ja, dat kan ik wel noemen, maar de precieze datum weten we nog niet, maar dat zal rond 1 juni zijn.
We doen een ‘Tommy’ van ‘The Who’. Voor de mensen die het niet kennen: ‘The Who’ is een popgroep die 50 jaar geleden de eerste popopera bracht: ‘Tommy’, dat gaat over een doofstomme, blinde jongen, door een traumatische jeugdervaring, wat op zich vanuit onze hoek ook wel interessant is.
Want wat is er precies aan de hand met die jongen? Doof, stom, blind, is dat een vorm van autisme of iets vergelijkbaars? Of gaat het echt fysiek om doof, stom, blind zijn? Maar het boeiende van dat project is: het wordt geregisseerd door een regisseur die niet-aangeboren hersenletsel heeft.
Het gaat over Marinus van der Werf, hij maakte vroeger hele mooie theaterproducties en was docent op het Van Lingen College en deed daar echt hele mooie dingen. Toevalligerwijs zat mijn zoon in die tijd daar op school dus ik heb die producties ook gezien.
Hij heeft toen een fikse hersenbloeding gekregen en daardoor ook een fiks hersenletsel maar hij wilde heel graag nog een keer ‘Tommy’ opnieuw uitvoeren en nu zijn we dus bezig om dat project ook echt groots met bewoners uit de wijk neer te zetten.
En hij is niet alleen de regisseur, hij is ook de scriptschrijver en hij is beeldend kunstenaar. Hij maakt met de computer, hij heeft allemaal foto’s verzameld en hij gaat ter plekke foto’s combineren en erover heen tekenen met Paint dus hij is zeer veelzijdig bij dat project betrokken.
En volgens mij wordt het een spectaculaire voorstelling.
Tim Kroesbergen: KunstMetMekaar is echt bij elkaar een mengelmoes van heel veel moois in Arnhem dat allemaal tezamen komt.
En als jullie nou kijken tot slot naar de toekomst, hebben jullie nog speciale wensen voor KunstMetMekaar of voor Arnhem
Bea van Bodegom: Ik denk dat het misschien ook nog wel belangrijk is om te noemen dat KunstMetMekaar vanzelfsprekend een inclusieve activiteit is. Wat we natuurlijk ook wel zien is dat inclusiviteit niet een van de makkelijkste dingen is.
Maar we proberen wel echt wat Alex net ook als voorbeeld gaf, dat niet alleen de producties openstaan voor mensen met alle mogelijkheden en kwaliteiten die er zijn, maar dat het juist ook in de organisatie, in de regierol en in het bedenken, dat we daar steeds meer proberen iedereen een plek te gunnen en te geven om het echt op die manier op alle niveaus met elkaar te doen.
En ik denk dat als we doorgaan we daarin nog wel stappen kunnen zetten.
Dat zou voor mij wel een wens zijn om inclusiviteit op die manier nog sterker naar voren te laten komen in kunst met elkaar en in de wijk.
Alex Hanssen: Als ik wat mag aanvullen, het mooie is om te zien hoe zo’n project zich in de jaren ontwikkelt: dat bepaalde groepen ook steeds beter gaan samenwerken.
Ik noemde al die balletschool Dansplezier en de jongeren van Prisma die bij de buitenschoolse opvang van Siza samen projecten doen. Dan zie je dat ze in het eerste jaar dat ze samenwerken ze alle twee een soort eigen onderdeeltje hebben en per jaar gaan ze eigenlijk meer samenwerken.
Dan gaan ze ook in de voorbereiding samen dingen doen.
En hoe mooi is het als je op een bepaald moment als vanzelfsprekend, bijna los van KunstMetMekaar denkt van: misschien kunnen we iets samen doen, een langere periode samenwerken, samen repeteren.
Het zou mooi zijn als dat steeds meer gebeurt, ook op andere plekken dan in Arnhem-West natuurlijk. Maar ik heb er wel vertrouwen in.
Tim Kroesbergen: Ik hoop dat er door deze mooie boodschap die we de ether in slingeren er veel mag ontstaan, misschien ook wel buiten Arnhem, we weten het niet. Wat ik wel weet is dat ik jullie hartelijk wil bedanken voor dit mooie gesprek.
En dan is er over een maand weer een nieuwe podcast te beluisteren op de bekende podcastplekken en dan zou ik willen zeggen: tot horens.