RTV Connect: Je lijkt in het nieuws steeds vaker te horen over verwarde personen, omdat ze bijvoorbeeld overlast veroorzaken voor hun omgeving. Die verwardheid komt natuurlijk ergens vandaan, en deze mensen hebben dan ook vaak hulp nodig. Het lastige is alleen dat zo iemand op zo’n moment misschien niet in staat is om dat zelf te zien. Aan de telefoon heb ik Jeroen Zwaal. Goedemiddag.
Jeroen: Ja, goedemiddag. Dag dag.
RTV Connect: Je hebt hier ervaring mee, toch? Kun je daar iets over vertellen?
Jeroen: Ja, ik heb daar veel ervaring mee. Laat ik maar met de deur in huis vallen na zo’n liedje. Ik heb vijf keer een psychose meegemaakt in mijn leven, en ik ben nu 47. En de eerste keer was op mijn 18de, en de laatste keer was in 2011, even voor het overzicht.
RTV Connect: En hoe is dat? Ik bedoel, ik kan me daar niks bij voorstellen. Ik denk dat dat voor heel veel mensen geldt.
Jeroen: Nee, dat is heel heftig. Je verliest totaal de controle op de werkelijkheid, je komt in een soort droomwereld terecht. Ik had heel veel angsten. In mijn hoofd kan ik dingen niet meer goed registreren, dus wat ik dan meemaak hecht ik een andere betekenis aan. Het heeft e heel lang gekost voordat ik door had van: we, maar er zit ook betekenis in die psychose. Maar de hele omgeving is er heel erg bang voor, en ik zelf natuurlijk ook. Het is een soort nachtmerrie. En gelukkig ben ik daar uitgekomen.
RTV Connect: Ja, en daar ben je uitgekomen met hulp, kan ik me zo voorstellen.
Jeroen: Nou ja, dat is een interessante vraag, want ik ben zelf ook hulpverlener geworden, dus ik heb ook aan de andere kant gestaan van de hulp. En juist door het contact als hulpverlener met cliënten leer ik ook heel veel over mezelf. En tegelijkertijd, ja, in die echte crises, heb ik ook hulp gehad. Maar dat was niet altijd echte hulp, zeg maar, maar dat was gewoon een soort van begrenzing van: tot hier en niet verder, en werd ik opgepakt door politie en kwam ik in een isoleercel terecht. Om dat nou alleen maar hulp te noemen. Voor mijn omgeving, voor mijn gezin, was dat inderdaad wel even een hulp-oplossing, maar het is zo’n complex vraagstuk: ja, wat is echte hulp? Daar zijn we met z’n allen mee bezig, ook in de GGZ, van: hoe help je nou iemand echt?
RTV Connect: Ja, hoe is dat in Arnhem geregeld? Kan je daar iets over vertellen?
Jeroen: Jazeker. De belangrijkste speler is natuurlijk Pro Persona in Arnhem, dat is de GGZ-instelling waar de meeste mensen naartoe kunnen gaan voor hulp. Maar er speelt natuurlijk zoveel meer, he. Je hebt schuldhulpverlening, en verslavingszorg. Kijk, al die organisaties zijn goed geregeld in Arnhem, die zijn er voor burgers. Daarnaast hebben we ook de gemeente die een belangrijke rol heeft met de WMO-ondersteuning, dus mensen kunnen een hulpvraag stellen. En tegelijkertijd is het ook heel erg zoeken tussen al die organisaties van: hoe gaan we zo samenwerken dat we iedereen goede hulp kunnen bieden. Niet iedereen kan een hulpvraag stellen, al helemaal niet als je in de waar bent, zoals ik dan op zo’n moment. Dus aan de ene kant is het goed geregeld, en aan de andere kant vallen heel veel mensen tussen wal en schip. Denk ik.
RTV Connect: Daar kom ik zo meteen even op terug. Iedere week hebben we in samenwerking met het Arnhem Platform chronisch zieken en Gehandicapten en Bijzonder in Arnhem een stelling. Deze week is die als volgt. Stel je voor: je hebt leuk werk en een gezin, maar ook een aantal traumatische dingen meegemaakt in het verleden. Daardoor kun je uit balans raken wanneer er veel druk op je komt te liggen. Als de druk te hoog wordt, kan het gebeuren dat je de grip op jezelf verliest, en dat heeft eerder geleid tot een gedwongen opname. Wat zou je willen als je opnieuw de grip dreigt te verliezen?
- ik kan dan niet meer zelf beoordelen wat goed voor me is. In die situatie wil ik dat professionals het overnemen en voor mij besluiten;
- als ik zelf de grip verlies, moet aan mijn familie gevraagd worden wat zij denken dat het beste voor me is. Of:
- ik wil altijd zelf betrokken blijven bij de beslissingen die over mijn leven gaan. Dit kan het beste door, vóórdat het misgaat, te kijken wat mij helpt als ik de grip op mezelf verlies.
Wat zou jouw antwoord zijn op deze vraag?
Jeroen: Ja, de laatste. Dat ga ik ook uitleggen. En tegelijkertijd, het is een dilemma, want ik vind ze alle drie belangrijk. Dus eigenlijk zijn ze alle drie nodig, maar als ik echt moet kiezen vind ik de laatste het allerbelangrijkste, zodat je – ja eigenlijk ben je zelf verantwoordelijk, vind ik. En voordat het weer misgaat – dat lees ik in de vraagstelling, je hebt al een trauma meegemaakt – dat je iedereen van tevoren zelf gaat bevragen: he, op deze manier wil ik graag ondersteund worden. Dus preventief al wat gaan doen met elkaar. Dat je een plan maakt, of een crisiskaart al maakt. Weet je, dat is ook in Arnhem goed geregeld, dat kan je ook bij Pro Persona doen. Dan kan je iets voor zijn, dan heb ik toch eigen regie, dat vind ik wel belangrijk.
RTV Connect: Ik kan me voorstellen dat je dan zo’n plan dan ook maakt in samenwerking met professionals en je omgeving.
Jeroen: Ja precies, ja. Maar dit is natuurlijk wel zo’n moment – in een rustig moment kan je dat doen. En de eerste twee opmerkingen, of die eerste twee keuze-antwoorden, dan zit je eigenlijk al in de crisis, he. Als dat zover is, dan zou ik het heel fijn vinden als professionals het overnemen, en dat ze dan ook vragen aan mijn gezin, of aan mijn vriend van mij: wat heeft eerder gewerkt, of hoe kunnen we Jeroen het beste ondersteunen, of: wat vinden jullie hier van. Ze zijn alle drie belangrijk, hoor, vind ik.
RTV Connect: Nou zei je net al dat er in Arnhem veel geregeld is, maar dat er ook ruimte is voor verbetering. Nou komen in Maart de gemeenteraadsverkiezingen eraan.
Jeroen: Ja precies.
RTV Connect: Welke vraag of opdracht zou je mee willen geven aan den Arnhemse politiek?
Jeroen: Een soort verlanglijstje? Dat is erg leuk, die vraag.
RTV Connect: Ja precies.
Jeroen: Wat ik ze wil meegeven, en dat geldt voor de politiek en voor elke burger, dat vind ik heel belangrijk: wees gewoon nieuwsgierig naar verhalen van mensen. En andersom hebben de burgers naar de politiek die verhalen te brengen, maar andersom de politiek naar de burgers. En als we dan echt met vertrouwen gaan luisteren en nieuwsgierig zijn, dan kunnen we met vertrouwen goede ideeën verzinnen. Hoe kunnen we het goed regelen met elkaar? Niet alleen de GGZ, of de WMO, maar wat is er echt nodig? En om dat concreet te maken zou ik het heel mooi vinden, bijvoorbeeld, als er in algemene zin aandacht komt vanuit de politiek voor rouw- en verlies-ervaringen in gezinnen. Mijn eerste ontsporing kan ik heel direct herleiden aan het verlies van mijn moeder op mijn 15de, en op mijn 18de kreeg ik een psychose. Daar zit dus drie jaar tussen. Als de politiek meer aandacht geeft aan: goh, hoe ga je om met een verlieservaring in een gezin, dan kunnen we daar laagdrempelig aandacht aan geven, aan kinderen die hun broertje zijn verloren of hun vader of moeder. Dan voorkom je al die verwardheid op latere leeftijd, misschien, als volwassene.
RTV Connect: Ja.
Jeroen: Wat ik ook een hele mooie vind, we hebben de Wet Verplichte GGZ. Dat is een heel ingewikkeld, lang verhaal, daar ga ik jullie niet meen lastigvallen. Maar mensen die verward dreigen te raken, mogen dan hun eigen plan van aanpak maken, dus dan hoor je ook weer dat eigen regie-stukje verhaal. Ik zou het heel fijn minden als de politiek in Arnhem oog heeft voor dat stuk, van, ja, iemand mag een eigen plan maken, maar het zou fijn zijn als er ondersteuning op komt, als er iemand meekijkt of het lukt dat plan te maken. En dat is er nog niet in Arnhem.
RTV Connect: Oké.
Jeroen: Er zijn geen organisaties die dat ondersteunen, zeg maar.
RTV Connect: Ja. Vrijdag schuift BIJ1 aan, nieuwkomer in de Arnhemse politiek. Dus ik ga deze vraag aan hen voorleggen. Dank je wel.
Jeroen: En mag er nog eentje geven in algemene zin?
RTV Connect: Ja.
Jeroen: De leegstand in Arnhem vind ik ook een lastig iets. Als er in Arnhem-Zuid zoveel kantoren leegstaan, terwijl er zoveel mooie projecten zijn in Arnhem waarbij leegstand op een goede manier gebruikt wordt – even een voorbeeld, bijvoorbeeld Nova wonen met sterren, daar wonen gewoon jongeren in een leegstaand pand in Arnhem-Zuid, met ondersteuning en met elkaar. Er is ook een ander initiatief. Ik ben zelf kunstenaar sinds kort, die rol die neem ik op me, en ik heb nou een atelier bij de Jacobiberg, en daar gaan we samen mooie dingen doen, ook voor andere mensen die zorg nodig hebben. Dat soort dingen zou ik fijn vinden als de gemeente wat meer vertrouwen geeft om lokale projecten goed te gebruiken, in samenwerking met pandenbeheerders die leegstand willen aanpakken. Dat zou ik heel tof vinden.
RTV Connect: Ja. We geven hem door. Dank je wel voor nu!
Jeroen: Dank je wel. Fijn! Succes!
Transcriptie : Tuijnman Professional Services http://velotype.nl/