Er zijn de afgelopen jaren al veel onderzoeken gedaan naar woonwensen van mensen met een beperking en de belemmeringen. Recentelijk liet een onderzoek van Iederin en de Woonbond zien dat er veel misgaat als het gaat om voldoende toegankelijke woningen, het aanvragen van woonaanpassingen en de toegankelijkheid van nieuwbouw. Ook in Arnhem krijgen we die signalen. Helaas is het voor ons niet echt inzichtelijk hoe groot de groep is van mensen die knelpunten ervaren.
Het Apcg is al jaren betrokken bij het woonbeleid van de gemeente en de corporaties. We hebben daardoor al veel aanbevelingen kunnen doen vanuit de praktijk over aangepast wonen en verhuizen. Onze inzet is dat mensen kunnen wonen zoals ze willen, zelfstandig met de juiste ondersteuning, of in een passende woonvorm of woonvariant. En dat iedereen, hoe je ook woont, zich welkom voelt in de wijk.
Niet iedereen heeft dezelfde keuzevrijheid om te wonen zoals hij wil. Inwoners met een beperking ervaren vaak dat zij weinig eigen regie hebben bij het wonen. Beleid en regelgeving of een tekort aan geschikte woningen kan de wens om goed te wonen in de weg staan. Ook de omgeving speelt een rol. Je kunt een geschikte woning hebben, maar als er geen voorzieningen zijn, of geen OV dichtbij, dan kun je inleveren op je zelfstandigheid. Andersom is een prettige buurt heel fijn, maar als je niet geschikt woont levert dat problemen op.
Juist vanwege alle inspanning en extra kosten verhuizen mensen met een beperking niet snel. Daarom is het des te belangrijker dat zij een woning kunnen vinden waar zij langere tijd kunnen wonen. En het is ingewikkeld als je wilt verhuizen naar een andere stad, een andere wijk, als je groter wilt gaan wonen, of juist kleiner (zg wooncarrière). Of als je vanuit een wonen – zorg situatie zelfstandig wilt wonen met zorg op afroep. Kortom als je woonsituatie niet meer past bij je leefsituatie. Wat is er nodig om het gemakkelijker te maken, om meer je eigen keuze te kunnen maken?
Door de aandacht voor wonen in het hele land zijn er ook overal nieuwe ontwikkelingen gaande en goede voorbeelden te vinden. In Arnhem bijvoorbeeld wordt het woonproject Klassewonen gerealiseerd, voor mensen met autisme die in de nabijheid van gelijkgestemden willen wonen. Ook zijn er plannen voor een wooncoach.
Signalen van inwoners
Ook in Arnhem krijgen we dus signalen van mensen die het lastig vinden om een geschikte woning te vinden in een geschikte woonomgeving. Het is afhankelijk van je persoonlijke situatie wat je nodig hebt. Niet alle rolstoelwoningen (ROWO) zijn bijvoorbeeld voor iedereen geschikt. Toch kunnen we ook de vraag stellen of er voldoende aanbod/woonvoorraad is en hoe de kwaliteit van het aanbod is.
Wanneer is een woning geschikt? Met name de grootte, indeling, ligging en betaalbaarheid zijn belangrijke factoren. Vaak horen we dat ROWO woningen te krap zijn voor mensen met een elektrische rolstoel. Of er zijn obstakels in de ruimtes, of een woning is niet goed warm te krijgen. Of er komen überhaupt maar 3 woningen voorbij in 2 jaar die allemaal ongeschikt zijn. En, als niemand een bepaalde woning wil aannemen, is de woning dan eigenlijk wel geschikt? Zelfs nieuwbouwwoningen zijn niet altijd goed toegankelijk. Het knelpunt kan dan ook in het gebouw zitten, bijvoorbeeld een te krappe gang of hal, berging niet goed bereikbaar, etc.
Ook zijn er inwoners die vanwege prikkelgevoeligheid overlast ervaren van prikkels als geur, of geluid etc); hier zijn weer andere oplossingen nodig, zoals een goede geluidsisolatie of een woning in een prikkelarme omgeving. In de huidige systematiek (woonindicatie/labelling/woonaanpassingen) is hier geen aandacht voor.
Aanbevelingen
Om meer keuzevrijheid te krijgen om goed te kunnen wonen hebben wij de volgende aanbevelingen:
Woonbehoefte – Maak de woonbehoefte van mensen met verschillende beperkingen inzichtelijk en ook de kwaliteit van het bestaande aanbod. Is dit goed op elkaar afgestemd?
Woonvoorraad – Zorg voor een grotere/meer adequate/meer diverse woonvoorraad. Bijvoorbeeld door anders labellen/meer woningen aanpassen/meer toegankelijke of aanpasbare woningen bouwen. Is er, ondanks de verschillende kenmerken, een woonvoorraad op te bouwen die voor een grotere groep geschikt is? Is een voorbeeld ROWO voor elektrische rolstoelen een idee?
Nieuwe initiatieven – Onderzoek welke wensen voor (nieuwe) initiatieven er zijn bij inwoners en verken de opties (nieuwe woonvarianten of ADL-zorg op afroep).
Beleid en uitvoering – Haal de drempels uit beleid en/of uitvoering die wonen zoals je wilt in de weg staan; waardoor inwoners met een beperking minder de wens kunnen realiseren om goed te wonen.
Toewijzing systeem – Onderzoek of het huidige systeem van woning zoeken voor iedereen goed werkt;.
Ervaringsdeskundigheid – Betrek ervaringsdeskundigheid bij inclusief wonen/bouwen.