Inclusief onderwijs is de basis van een inclusieve samenleving. Nederland behoort tot de landen in Europa (en daarbuiten) met het meest gesegregeerde onderwijssysteem. Door kinderen op grond van hun beperking uit te sluiten van ‘regulier’ onderwijs, wordt kansenongelijkheid vergroot en leren kinderen met en zonder beperking van jongs af aan dat het normaal is om niet mee te kunnen doen wanneer je een beperking hebt.
Eind oktober verscheen een vergelijkende Europese studie over stand van inclusief onderwijs in Europa. Wij wijzen graag op het artikel wat Ieder(in) over dit onderzoek publiceerde. Daarin vatten zij samen wat de succesfactoren zijn om te komen tot inclusief onderwijs, met ook een goed Nederlands voorbeeld.
In zowel het Integraal Huisvestingsplan (IHP) als de onderwijsagenda wordt inclusief onderwijs wel genoemd, maar niet gedefinieerd wat daarmee bedoeld wordt. Dit is wel noodzakelijk, om er zeker van te zijn dat we allemaal hetzelfde bedoelen.
Wanneer wij spreken over inclusief onderwijs, bedoelen we dat (ouders van) kinderen met en zonder beperking dezelfde keuzevrijheid hebben bij de keuze van een school. Natuurlijk kunnen mensen om bijv. religieuze of pedagogische redenen kiezen voor een bepaald type onderwijs, maar het hebben van een beperking mag hierbij geen belemmering zijn. Bij inclusief onderwijs worden kinderen niet geweigerd door/ weggestuurd van een school op grond van een beperking/chronische ziekte.
Inclusief onderwijs is dus veel meer dan speciaal en regulier onderwijs in één gebouw stoppen. Bij inclusief onderwijs volgen kinderen echt samen onderwijs.
Hoewel dus niet duidelijk staat beschreven wat ermee bedoeld wordt, wordt inclusief onderwijs wel veel genoemd in het IHP. Tegelijkertijd zien wij ook veel uitspraken die hier juist strijdig mee zijn, zoals:
- Op pagina 17 wordt gerefereerd aan Passend Onderwijs in relatie tot leerlingaantallen, waarom is hier niet gekozen om inclusief onderwijs als uitgangspunt te nemen? Immers 2035, het jaar waarin in Nederland inclusief onderwijs gerealiseerd moet zijn, valt binnen het tijdsbestek van dit IHP.
- Op pagina 20 wordt gesproken over dat er voldoende aanbod in Arnhem/ regio moet zijn voor hoog- en anders begaafde kinderen. Vanuit het VN verdrag (handicap en kinderrechten) zouden ook deze kinderen op de school in de buurt terecht moeten kunnen, dat is het uitgangspunt met inclusief onderwijs.
- Bij de basisafspraken over kwalitatief goede onderwijshuisvesting (pag. 24) is inclusief onderwijs niet als uitgangspunt genoemd.
- En bij basisafspraken over voldoende huisvesting (pag. 25) wordt de behoefte aan speciaal onderwijs stad breed in kaart gebracht en niet per wijk zoals wel voor regulier onderwijs het geval is. Er van uitgaande dat (op termijn) alle kinderen op een school in de buurt terecht moeten kunnen, zou ook de behoefte aan speciaal onderwijs per wijk bekeken moeten worden.
Wanneer inclusief onderwijs daadwerkelijk de ambitie van de gemeente is, dan is het belangrijk dat dit ook in het gehele IHP als uitgangspunt wordt meegenomen.
Wat ons betreft heeft de gemeente bij het vaststellen van de Arnhemse Standaard Toegankelijkheid (AST) zich al uitgesproken voor inclusieve onderwijshuisvesting.
Dat is niet wat we nu teruglezen in het IHP. Daarin wordt nu onderscheid gemaakt tussen de AST en inclusief onderwijs. Een verschil wat er volgens ons niet is. Immers, in de AST is toegankelijkheid gedefinieerd als ergens kunnen doen wat je er volgens de bestemming moet kunnen doen. Voor schoolgebouwen betekent dat dus dat ieder kind er onderwijs moet kunnen volgen en elke docent onderwijs moet kunnen geven. Dat maakt scholen binnen de AST een bijzondere categorie gebouwen en daarom hebben wij er steeds op gewezen dat goed moet worden uitgewerkt wat er nodig is om hieraan te kunnen voldoen. Goed dat er nu een onderzoek komt om dit in kaart te brengen.
Wat ons zorgen baart, is dat hier nu geen rekening mee gehouden wordt in het budget wat in het IHP gereserveerd is voor de AST. Op dit moment zijn enkel de voorwaarden opgenomen die voldoende zijn om een school te kunnen bezoeken. Voor het kunnen volgen/ geven van onderwijs zijn aanvullende zaken nodig. Denk bijvoorbeeld aan ruimtes voor zorg, prikkelarme/ rust ruimtes, een plek om bijvoorbeeld logopedie op school te kunnen krijgen etc. Het is te verwachten dat dit hogere kosten met zich mee zal brengen dan nu begroot.
De vraag die wij dan ook hebben, is of op basis van het voorgenomen onderzoek het IHP en de budgetten zoals nu begroot voor AST ook zullen worden aangepast?
Daarbij zouden wij graag willen dat in het onderzoek ook in kaart gebracht wordt op welke ‘reguliere’ scholen kinderen met een beperking nu al onderwijs kunnen (en mogen) volgen. Dit voorziet in een informatiebehoefte van ouders van kinderen met een beperking, die graag inzicht willen in waar hun kind naar school zou kunnen gaan. En tegelijkertijd geeft het een goed beeld van hoe we er nu in Arnhem voor staan.
In dat kader willen we ook benadrukken dat inclusief onderwijs niet alleen iets vraagt van de onderwijshuisvesting, maar natuurlijk ook van hoe het onderwijs zelf wordt georganiseerd. In de onderwijsagenda wordt inclusief onderwijs 1x genoemd, maar onduidelijk is wat hiermee bedoeld wordt. Verder komt vervolgens nergens meer terug hoe dit onderwerp concreet wordt opgepakt in, bijvoorbeeld de Maatschappelijk Educatieve Agenda Arnhem (MEAA). Terwijl het wel één van actiepunten is in het Arnhemse uitvoeringsplan VN verdrag Handicap.
De oproep om nu echt werk te maken van inclusief onderwijs komt niet alleen van ons of Bijzonder in Arnhem. Er ligt ook een duidelijke opgave vanuit het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap om vanaf 2035 in Nederland inclusief onderwijs te hebben. Hiervoor werd in maart vorig jaar de Werkagenda Route naar inclusief onderwijs 2035 gepresenteerd.
Vanuit bouwen bekeken klinkt dat als heel snel, aangezien gebouwen voor 40 jaar worden neergezet.
Maar vanuit mensen bekeken duurt 11 jaar veel te lang. Dat wil zeggen dat we voor de kinderen die nu op de basisschool beginnen nog accepteren dat zij geen gelijke kansen krijgen. We hebben er daarmee voor gekozen om nog een hele generatie kinderen op te laten groeien in een stad waarin het normaal is dat kinderen op grond van hun beperking/ chronische ziekte worden uitgesloten van ‘regulier’ onderwijs en in speciale busjes naar speciale scholen worden gebracht. Een inclusief Arnhem kan niet zonder samen opgroeien en dat wil zeggen dat we geen tijd te verliezen hebben!
De raadsvergadering kunt u terugvinden via deze link:
https://arnhem.notubiz.nl/bijeenkomst/1201815/Politieke_Avond_31-01-2024
De vergaderstukken, inclusief onze inspraaktekst, kunt u terugvinden via deze link:
https://arnhem.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Index/b2d3c597-b374-4c7f-a725-259d01d0a344